|
W dobie stalinowskiej w 1950 r. rolnicy z Chojna wiozą uroczyście zboże
do magazynu do Wronek
w ramach przymusowych dostaw.
Rodzina Heliaszów przy żniwach w centrum wsi
Rodzina Webrów przy żniwach
Koń w manyrzu (kieracie) napędza młocarnie w stodole
Tysiąc lecie państwa polskiego - 1966 rok.
Przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej w Chojnie
Edward Jarysz przyjmuje uroczyście zobowiązanie
od przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich w Chojnie Heleny Górskiej, że
na 1000 lecie państwa Polskiego
kobiety społecznie włączą się w budowę szosy do Chojna na odcinku od
Krasnobrzegu do Lubowa
Zabudowa Chojna w kierunku szkoły, widziana z wieży kościelnej .
Zdjęcie z 1932 roku, ze zbiorów Marii Pogorzelczyk.
Rok 1960 - centrum wsi Chojno
Rodzina Jaryszów od prawej: Wincenty i Petronela Jarysz
Listonosz Zomerfeld z Rzecina i Józef Jakubowski -1969 rok
Widok na Zdrojek - 1960 rok
.......................................................................................................................................................................................
Widokówka
Cennym dokumentem dla historii Chojna, który Państwu prezentuję, jest widokówka z pieczęcią pocztową z 1913 roku
(z okresu zaboru
pruskiego), wydana przez Verlag Karl Malende, Photogra., Zirke i. Posen. Zachowała się
dlatego, że na zdjęciu (przed leśniczówką) z rodziną leśniczego - Niemca Wojdta stoi ówczesna służąca - Anna Mamet z Łucjanowa
(wyszła za mąż za mieszkańca Chojna - Wincentego Heliasza). Widokówka jest własnością jej córki - Kazimiery
Heliasz,
która udostępniła ją do publikacji.
Szkoła (zdj. 1), katolicka szkoła w Chojnie, wybudowana w 1898 r., w miejscu dawniejszego drewnianego
budynku. (Początki szkolnictwa w Chojnie znane są od 1853 r. - Dz.U. Regencji Poznańskiej z 17.10.1852 r.) W prezentowanym budynku szkoły mieściły się trzy klasy i trzy mieszkania dla
nauczycieli.
W czasie powstania wielkopolskiego w szkole stacjonowały oddziały powstańcze. W 1941 r. kwaterowało tutaj wojsko
niemieckie, a w 1943 r. umieszczono tutaj rodziny niemieckie - uchodźców
czarnomorskich.
Od roku 1919 szkołą kierowali:
Bronisława Radziej z d. Piasek z Chojna (żona Franciszka Radzieja), pierwsza nauczycielka języka
polskiego; Teofil Kluge 1919-1924; Czesław Stopczyński 1924-1925; Władysław Raith 1925-1933; Czesław Młotek 1933-1936; Franciszek Kurowski 1936-1939; Józef Schoeneich 1945; Czesław Mierzwicki 1945-1949; Edward Przewoźny 1949-1956; Szczepan Kawka 1956-1961; Teofil Wyrwas 1961-1967; Weronika Opaczyńska 1967-1979; Tadeusz Ciesielski 1979 - do chwili
obecnej.
Królewska leśniczówka (zdj. 2), dawny dwór dominium chojeńskiego. Jak wspomina Leon
Skrzypczak, pobudowany został na miejscu dawnej oficyny starego drewnianego
dworu. Data budowy nowego dworu (na zdjęciu, obecnie leśniczówka) nie jest
znana. Można założyć, że powstał ok. r. 1870, a jego budowniczym jest Żyd Lippmann
Landsberger, który, przejmując Chojno od Hipolita Turno z Objezierza, tu zamieszkał od 1863 r.
Prezentowany dawny dwór składał się: z sali kominkowej (kominek istnieje do dnia
dzisiejszego, tylko został pozbawiony ozdób, a palenisko zamurowano),
jadalni, dwóch obszernych pokoi, dużej kuchni, pomieszczenia gospodarczego (z chlebnym
piecem, spiżarnią i pralnią). Na poddaszu znajdowały się cztery pokoje dla gości i dziewczyn ze służby.
(Męska część służby spała w pomieszczeniach przystajennych.) Budynek posiadał trzy wejścia: centralne
(widoczne na zdjęciu), przed którym był wybrukowany - w kształcie koła -
podjazd, pośrodku którego znajdował się kwiatowy klomb; wejście boczne dla służby; piwniczne od strony północnej.
Dwór był w posiadaniu Lippmanna do 1898 r., kiedy to wyprowadzając się do Berlina sprzedał lasy i zabudowania królowi
pruskiemu. Plotka głosi, że powodem była żona, która była mieszczanką i "w chaszczach nie chciała siedzieć".
Dwór po sprzedaży został wykorzystany na leśniczówkę, w której do końca I wojny światowej
zamieszkiwali leśnicy
niemieccy.
Gościniec - karczma (zdj. 3) widoczna na zdjęciu została wybudowana ok. 1880 r. przez Żyda
Lippmana, którą w 1901 r. sprzedał Władysławowi Wrzesińskiemu. W 1907 r. gościniec kupił Żyd Braschin
Birnbaun. W kwietniu 1925 r. jego właścicielem zostaje kupiec Bolesław
Pacek, a już we wrześniu karczmę nabywa rolnik Walenty Spychała. We wrześniu 1929 r. wędruje on do
Obrzycka, gdzie w ramach wymiany przejmuje sklep masarski, a karczmę w Chojnie Józef Świniarski. W 1937 r. właścicielem karczmy zostaje Maria Pacek z Połajewa.
W okresie okupacji i później - do połowy lat 50. właścicielami są
Skrzypkowiakowie. Od nich karczmę nabywa Pertek (taksówkarz) z Wronek, który w 60. latach sprzedaje ją Gromadzkiej Radzie Narodowej w Chojnie z przeznaczeniem na dom
kultury. W 1973 r. budynek zostaje rozebrany (oprócz sali, która do niego przylegała i stoi do dziś). W tym miejscu pobudowany został (z funduszy
gromadzkich) nowy obiekt, w którym mieściła się przychodnia lekarska, biblioteka i Klub
Rolnika.
Pocztówka z 1911 roku
Mieszkanka Chojna w czepku szamotulskim
zdjęcie z 1900 roku.
Babcia Cyryla Jarysza w czepku szamotulskim
zdjęcie z 1930 roku.
.........................................................................................................................................................................................
"Słomiana Chata" na którą zgodnie podaniem wciągano byka na dach
- 1960 rok
"Słomiana Chata" - 1960 rok
Bryczka pana Urbana - 1965 rok
Władysław Mądrawski z Błot Małych przy wozie drabiniastym w centrum wsi
Władysław Makowski wykonuje orkę przed Lubowem w "Olszynkach"
na drugim planie Marcel Radziej
Eligiusz Jankowski podczas orki na polu przy "Małej Drodze"
Dom pana Norberta Liska w Chojnie przed otynkowaniem
Stanisław Jarysz z gośćmi
Wanda i Marcin Kapłon z synem Zenkiem
Stanisław Jarysz na motorze - lata pięćdziesiąte
Stanisław Jarysz na starym Zaksie - lata pięćdziesiąte
Chojno Błota Małe - w oddali widać, odkryte nie porośnięte lasem
wzniesienia wydmowe
i sosnę która według legendy pamięta Napoleona. Za pługiem Pospieszny.
opracował:
Jarosław Mikołajczak
Powrót na stronę główną
|
